printlogo


دربارۀ کتاب «تهران تب‌آلود»
مشروطۀ پایتخت

کتاب «تهران تب‌آلود» نوشتۀ حمیدرضا حسینی، روایتی است از مکان‌های فراموش‌شدۀ جنبش مشروطه در تهران. تهران تب‌آلود بر آن نیست تا روایتی تازه و یافته‌هایی نو از مشروطیت ایران را به‌دست دهد، بلکه بر آن است تا با آنچه در اصلی‌ترین منابع تاریخ مشروطه آمده، از دریچه‌ای متفاوت به این جنبش بنگرد: دریچۀ مکان-رویدادها. اگرچه مکان‌های تاریخی غالباً با ارزش معماری و هنری‌شان سنجیده می‌شوند، اما بسیاری از مکان‌ها، حتی اگر از نظر معماری بی‌ارزش باشند، به صرف داشتن «روایت» حائز اهمیت‌اند. چنین مکان‌هایی ازآن‌رو که رخدادهای مهمی در آن‌ها چهره بسته یا منسوب به چهره‌های نام‌دار تاریخی هستند، صاحب روایت‌ و یادآور فرازهایی از تاریخ گذشته هستند.
نگارنده در این کتاب روایت 38 مکان مؤثر جنبش مشروطه را که از آذر 1284 تا مهر 1285 بستر رویدادهای مشروطه بودند، آورده است. امکنه‌ای که ۶۴ درصدشان هنوز با اندکی دگرگونی پابرجا هستند، ۱۰ درصد به‌طور کامل تجدیدبنا شده‌اند، پنج‌درصد نیمه‌ویران‌اند، ۱۸ درصد به‌کلی از میان رفته‌اند و سه‌درصد وضعیت نامشخص دارند؛ 38 درصد در محلۀ بازار، 19 درصد در محلۀ بازار، 11 درصد در محلۀ سنگلج، 11 درصد در محله چال‌میدان، هشت‌درصد در محلۀ عودلاجان، هشت‌درصد در شمیران و پنج‌درصد در ری. «بخش مهمی از این مکان-رویدادها تخریب یا با دگرگونی‌های وسیع روبه‌رو شده‌اند و درنتیجه بخشی از بخشی از اسناد و شواهد تاریخی و عناصر هویت‌بخش برای همیشه از میان» رفته است و ناگفته نماند که «تاریخ‌پژوهان نیز با غفلت از ارزش و اهمیت مکان-رویدادها، ناخودآگاه راه را برای نابودی آن‌ها باز گذاشته‌اند.»این کتاب می‌تواند راهگشای مطالعات شهری مشروطۀ ایران باشد تا شاید مکان-رویدادهای باقی‌مانده حفظ شوند.