انتقال پایتخت؛ از حرف تا عمل
عباس آرگون عضو اتاق بازرگانی تهران
موضوع انتقال پایتخت از تهران به منطقه یا شهری دیگر نظیر سواحل مکران یا بوشهر و غیره، مبحثی است که هرچند به نظر می‌رسد در شرایط موجود که تهران با معضلاتی همچون آلودگی هوا، ترافیک سنگین، ناترازی آب و برق و گاز و ... غیره دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ ضروری می‌نماید، اما پیش از طرح جدی این مهم لازم است چنین طرحی با توجه به شرایط و امکانات مالی دولت سنجیده و بررسی شده و به طور دقیق مشخص شود چقدر امکان اجرایی کردن آن فراهم است و اگر چنین طرحی قابل اجراست، چه زیرساخت‌ها و پیش نیازهایی دارد.
این را همگان می‌دانند و قبول دارند که تهران زیر بار مشکلاتی نظیر آنچه گفته شد، کمر خم کرده، اما با این همه نظر به کسری بودجه موجود و شرایط اقتصادی حاکم، به نظر نمی‌رسد دولت تمکن مالی لازم برای انتقال پایتخت را داشته باشد؛ چرا که ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها و ساخت‌وساز مسکن و ادارات و مدرسه، فرودگاه، راه، توسعه ناوگان حمل‌ونقل و این دست موارد که برای تبدیل یک منطقه به پایتخت لازم است، هزینه گزافی در بر خواهد داشت. از سوی دیگر، مدت زمانی که برای چنین انتقالی صرف خواهد شد نیز از مسائلی است که باید در نظر گرفته شود.
گمانه‌زنی و پیشنهاد صرف در این زمینه کفایت نمی‌کند. دولت باید برای انتقال پایتخت بر مبنای یک کار کارشناسی مدقن و بر پایه تحقیقات و امکان‌سنجی‌های علمی دقیق تصمیم‌گیری کند و تنها یک نقطه مانند سواحل مکران را مد نظر نداشته باشد، بلکه چندین نقطه را نامزد کند و روی آنها تحقیق و پژوهش نماید تا مزایا و معایب این مناطق به منظور اینکه آیا گزینه مناسبی برای انتقال پایتخت هستند یا خیر، روشن شود.
در حالی که روند انتقال پایتخت به چندین میلیارد دلار سرمایه و صرف چندین سال زمان نیاز دارد، نمی‌توان بی‌محابا و تنها به صورت شهودی به سراغ آن رفت و بایستی با رویکردی علمی و آگاهانه این مسیر را پیش گرفت.
از سوی برخی، انتقال سیاسی پایتخت برجسته می‌شود، حال آن که به نظر نمی‌رسد انتقال سیاسی و جابجایی مسئولان و مظاهر سیاسی کشور بدون انتقال اقتصادی پایتخت امکان‌پذیر باشد. بنابراین می‌توان در صورت لزوم به انتقال پایتخت، انتقال سیاسی و اقتصادی را با هم رقم زد.
اینکه مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، سواحل مکران را مکانی ایده‌آل برای انتقال پایتخت می‌داند، باید از ایشان پرسید آیا این گفته بر پایه تحقیقات علمی و امکان‌سنجی‌های اصولی بیان شده یا تنها به صورت شهودی بیان شده است؟
در مجموع تصور می‌کنم انتقال پایتخت با توجه به وضع موجود، به خصوص شرایط مالی و استطاعت کنونی دولت که با چالش‌هایی نظیر کسری بودجه چشمگیر، شرایط
تحریمی و ناترازی‌هایی که شاهد آن هستیم، دست‌وپنجه نرم می‌کند، امکان و
قابلیت انجام ندارد.