بیماری‌های ناشی از محیط کار
دکتر امیرهوشنگ مهرپرور متخصص طب کار
مشاغل سخت و زیان‌آور به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در آنها کارگران با مواجهه‌های فیزیکی، شیمیایی، ارگونومیک و روانشناختی بیش از ظرفیت‌های طبیعی بدن روبه‌رو هستند. این مواجهه‌ها نه‌تنها سلامت فرد را تهدید می‌کنند بلکه ممکن است به بیماری‌های شغلی جدی و گاه غیرقابل بازگشتی منجر شوند. درک ماهیت این بیماری‌ها و چالش‌های درمان آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است، چرا که این گروه شغلی بخش بزرگی از نیروی کار جهان را تشکیل می‌دهد و سلامت آنها ارتباط مستقیم با توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد.
از مهم‌ترین بیماری‌هایی که در این حوزه دیده می‌شود، کاهش شنوایی ناشی از مواجهه طولانی‌مدت با صدای بلند است. مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) نشان می‌دهد که کاهش شنوایی شغلی حدود ۱۶ درصد از کل موارد کاهش شنوایی را در جهان تشکیل می‌دهد و این بیماری معمولاً به طور کامل برگشت‌ناپذیر است. این موضوع محدودیت‌های جدی در توانایی‌های فردی و اجتماعی کارگران ایجاد می‌کند و هزینه‌های سنگینی را بر سیستم‌های بهداشتی وارد می‌کند.
علاوه بر این، بیماری‌های تنفسی ناشی از مواجهه با گرد و غبارهای معدنی و مواد شیمیایی خطرناک از جمله سیلیکوز، آزبستوز و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی در مشاغل سخت به شمار می‌آیند. سازمان جهانی بهداشت در گزارش‌های خود به اهمیت این بیماری‌ها به ویژه در میان کارگران معادن و صنایع فولادسازی اشاره کرده و از کشورهای مختلف خواسته است تا برای کاهش مواجهه با این عوامل زیان‌آور اقدامات فوری انجام دهند. این بیماری‌ها اغلب روند پیش‌رونده داشته و درمان آنها نیازمند مراقبت‌های تخصصی و طولانی‌مدت است.
اختلالات اسکلتی عضلانی نیز در این مشاغل بسیار رایج است. انجام کارهای سنگین، حرکات تکراری، و وضعیت‌های نامناسب بدنی در محیط کار می‌تواند منجر به دیسکوپاتی کمر و سایر آسیب‌های مزمن شود. سازمان بین‌المللی کار تأکید می‌کند که این اختلالات نه‌تنها کیفیت زندگی کارگران را کاهش می‌دهد، بلکه باعث غیبت‌های طولانی و کاهش بهره‌وری نیروی کار می‌شود. درمان این مشکلات معمولاً ترکیبی از روش‌های فیزیوتراپی، دارودرمانی و در موارد حاد جراحی است که هزینه‌های اقتصادی قابل توجهی به دنبال دارد.
سرطان‌های شغلی، که شامل سرطان ریه، مزوتلیوما، سرطان کبد و مثانه می‌شود، ناشی از مواجهه‌های شغلی با مواد شیمیایی سرطان‌زا مانند آزبست و بنزن است. آژانس بین‌المللی پژوهش درباره سرطان (IARC) این مواد را به عنوان عوامل شناخته‌شده سرطان‌زا معرفی کرده و توصیه کرده که کنترل مواجهه‌های شغلی در محیط‌های کاری به شدت افزایش یابد تا از ابتلای نیروی کار جلوگیری شود. درمان این سرطان‌ها عموماً دشوار و پرهزینه است و موفقیت آن تا حد زیادی به مرحله تشخیص بیماری بستگی دارد.
از مهم‌ترین بیماری‌هایی که در این حوزه دیده می‌شود، کاهش شنوایی ناشی از مواجهه طولانی‌مدت با صدای بلند است. مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) نشان می‌دهد که کاهش شنوایی شغلی حدود ۱۶ درصد از کل موارد کاهش شنوایی را در جهان تشکیل می‌دهد و این بیماری معمولاً به طور کامل برگشت‌ناپذیر است. این موضوع محدودیت‌های جدی در توانایی‌های فردی و اجتماعی کارگران ایجاد می‌کند و هزینه‌های سنگینی را بر سیستم‌های بهداشتی وارد می‌کند.
علاوه بر این، بیماری‌های تنفسی ناشی از مواجهه با گرد و غبارهای معدنی و مواد شیمیایی خطرناک از جمله سیلیکوز، آزبستوز و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی در مشاغل سخت به شمار می‌آیند. سازمان جهانی بهداشت در گزارش‌های خود به اهمیت این بیماری‌ها به ویژه در میان کارگران معادن و صنایع فولادسازی اشاره کرده و از کشورهای مختلف خواسته است تا برای کاهش مواجهه با این عوامل زیان‌آور اقدامات فوری انجام دهند. این بیماری‌ها اغلب روند پیش‌رونده داشته و درمان آنها نیازمند مراقبت‌های تخصصی و طولانی‌مدت است.
اختلالات اسکلتی عضلانی نیز در این مشاغل بسیار رایج است. انجام کارهای سنگین، حرکات تکراری، و وضعیت‌های نامناسب بدنی در محیط کار می‌تواند منجر به دیسکوپاتی کمر و سایر آسیب‌های مزمن شود. سازمان بین‌المللی کار تأکید می‌کند که این اختلالات نه‌تنها کیفیت زندگی کارگران را کاهش می‌دهد، بلکه باعث غیبت‌های طولانی و کاهش بهره‌وری نیروی کار می‌شود. درمان این مشکلات معمولاً ترکیبی از روش‌های فیزیوتراپی، دارودرمانی و در موارد حاد جراحی است که هزینه‌های اقتصادی قابل توجهی به دنبال دارد.
سرطان‌های شغلی، که شامل سرطان ریه، مزوتلیوما، سرطان کبد و مثانه می‌شود، ناشی از مواجهه‌های شغلی با مواد شیمیایی سرطان‌زا مانند آزبست و بنزن است. آژانس بین‌المللی پژوهش درباره سرطان (IARC) این مواد را به عنوان عوامل شناخته‌شده سرطان‌زا معرفی کرده و توصیه کرده که کنترل مواجهه‌های شغلی در محیط‌های کاری به شدت افزایش یابد تا از ابتلای نیروی کار جلوگیری شود. درمان این سرطان‌ها عموماً دشوار و پرهزینه است و موفقیت آن تا حد زیادی به مرحله تشخیص بیماری بستگی دارد.