تغییر تأمین مالی در بخش تولید
مونا حاجی‌علی‌اصغر کارشناس بازار سرمایه
در دنیای امروز، تأمین مالی دیگر محدود به دریافت تسهیلات از بانک‌ها نیست. با پیچیده‌تر شدن نیازهای اقتصادی و گسترش فناوری‌های نوین، بسیاری از کسب‌وکارها و پروژه‌ها برای رشد و توسعه خود به دنبال روش‌هایی فراتر از الگوی سنتی بانکی هستند. در این مسیر، ابزارهایی مانند تأمین مالی جمعی، فناوری وام‌دهی دیجیتال، لیزینگ و انتشار اوراق بدهی، به عنوان گزینه‌های جایگزین یا مکمل نظام بانکی مطرح شده‌اند. این روش‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و ایجاد شفافیت در فرایندها، امکان دسترسی سریع‌تر و متنوع‌تر به منابع مالی را فراهم کرده‌اند. روند رشد و استقبال از این ابزارها نه‌تنها در کشورهای توسعه‌یافته بلکه در ایران نیز مورد توجه سیاست‌گذاران، کارآفرینان و فعالان بازار سرمایه قرار گرفته است. تأمین مالی جمعی یکی از نوآورانه‌ترین روش‌های جذب سرمایه است که شرکت‌ها، کسب‌وکارهای نوپا و حتی پروژه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌توانند با ارائه طرح‌های مشخص، از طریق پلتفرم‌های دیجیتال و با نظارت نهادهای مربوطه، سرمایه‌های خرد مردم را جذب کنند. در ایران نیز طی سال‌های اخیر این سکوهای دیجیتال تحت نظارت بازار سرمایه و فرابورس فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و امکان مشارکت عمومی‌در پروژه‌های تولیدی و خدماتی را فراهم کرده‌اند. این ابزار علاوه بر تسهیل تأمین مالی، مشارکت و آگاهی عمومی را نیز افزایش می‌دهد و نقش مهمی‌در ایجاد فرهنگ سرمایه‌گذاری مستقیم ایفا می‌کند. «لندتک» فناوری وام‌دهی الکترونیکی است که با استفاده از هوش مصنوعی و داده‌های غیر بانکی، فرایند اعطای تسهیلات را هوشمند و سریع می‌کند. این فناوری در جهان پیشرفته رشد کرده و در ایران نیز پلتفرم‌های نوپا فعالیت دارند؛ آینده آن به ویژه در تسهیلات خرد امیدوارکننده است. لیزینگ روشی سنتی و مؤثر در تأمین مالی است که دارایی‌ها را به صورت اجاره در اختیار مشتری قرار می‌دهد و اغلب مالکیت را در پایان قرارداد منتقل می‌کند. در ایران بیشتر روی خودرو متمرکز است و توسعه نهادهای مالی تخصصی می‌تواند ظرفیت این صنعت را افزایش دهد. انتشار اوراق بدهی یکی از ابزارهای کلیدی تأمین مالی در اقتصادهای پیشرفته است که منابع پایدار و بلندمدت برای پروژه‌های زیرساختی، صنعتی و فناورانه فراهم می‌کند. در ایران نیز این روش رشد قابل توجهی داشته و شرکت‌های مختلف از آن بهره‌مند شده‌اند. مزیت اصلی این اوراق شفافیت اطلاعات و تأمین مالی پایدار است، اما همچنان نیاز به تنوع ابزارها و تسهیل بیشتر وجود دارد. اقتصاد پویا نیازمند تنوع در تأمین مالی است و اتکای صرف به نظام بانکی، ریسک و مانع رشد بخش خصوصی ایجاد می‌کند. توسعه ابزارهای نوین در ایران فرصتی مهم برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران است. اکنون وقت آن است که سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی با شناخت بهتر این ابزارها، مسیر جدیدی با تمرکز بر نوآوری، شفافیت و مشارکت عمومی برای تأمین مالی کشور بسازند تا به توسعه پایدار و رشد اقتصادی برسیم.