ضرورت اصلاح آموزش فنی و حرفه‌ای
آینده از آنِ آچار به دست‌های هوشمند است
نازنین رزاقی‌مهر روزنامه‌نگار
در دوره‌ای که پیشرفت‌های فناوری آینده اقتصادها، جوامع و آموزش را به سمت تغییرات عمده سوق می‌دهد، سیستم آموزش فنی و حرفه‌ای در بسیاری از کشورها بر سر دوراهی قرار دارد. روش‌های سنتی آموزش تکنسین‌ها و صنعتگران، اگرچه ارزشمند است اما اغلب نمی‌تواند با تغییرات سریع فناوری هم‌گام باشد. این شکاف بین آموزش حرفه‌ای و نیازهای معاصر، ضرورت فوری اصلاحات در نظام آموزش فنی و حرفه‌ای را برجسته می‌کند. امروزه نقش آموزش مدرن شامل زمینه‌هایی مانند علوم رایانه، هوش مصنوعی (AI)، آموزش استارت‌آپ‌ها، بازاریابی دیجیتال و موارد دیگر ضروری شده است. ادغام این حوزه‌ها در سیستم‌های آموزش فنی و حرفه‌ای در سراسر جهان می‌تواند به پر کردن این شکاف و مهارت‌افزایی نیروی کار کمک کند.
نقش سنتی آموزش فنی و حرفه‌ای
آموزش فنی و حرفه‌ای، از منظر تاریخی نقش مهمی در آماده‌سازی افراد برای تبدیل شدن به نیروی کار ماهر داشته است. این برنامه‌ها بر مهارت‌های عملی مانند نجاری، لوله‌کشی، تعمیر خودرو و فعالیت‌های مکانیکی تمرکز دارند. در بسیاری کشورها از جمله ایران، آموزش فنی و حرفه‌ای اغلب به‌عنوان مسیری برای دانشجویانی تلقی می‌شود که تمایلی به تحصیل ندارند یا کسانی که می‌خواهند بدون ادامه تحصیل به سرعت وارد بازار کار شوند. تصویر متداول از فارغ‌التحصیلان آموزش فنی و حرفه‌ای، تصویر شخصی است که مجهز به ابزارهای فیزیکی مثل آچار، انبردست و سایر ابزارهای دستی است که برای کار در حرفه‌های اصطلاحاً «یقه آبی» آماده شده است.
گرچه دستیابی به این مهارت‌ها ارزشمند است اما نمی‌تواند به نیازهای نیروی کار آینده که در معرض پیشرفت روزافزون فناوری قرار دارد، پاسخ دهد. با تکامل صنایع، بسیاری از مهارت‌هایی که زمانی ضروری بودند منسوخ می‌شوند، در حالی که مهارت‌های جدید که اغلب ریشه در فناوری و دانش دیجیتال دارند بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی، روشن است که سیستم آموزش فنی و حرفه‌ای باید با ترکیب فناوری‌ها و رویکردهای جدید سازگار شود.
اهمیت آموزش‌های نوین
آموزش مدرن شامل موضوعاتی فراتر از مشاغل سنتی است. زمینه‌هایی مانند علوم رایانه، هوش مصنوعی، بازاریابی دیجیتال و کارآفرینی در حال حاضر در بسیاری از صنایع و کسبوکارها نقش محوری دارند. برای مثال، هوش مصنوعی فرآیندهای تولید را متحول می‌کند، بازاریابی دیجیتال برای کسبوکارها برای دستیابی به مخاطبان خود بسیار مهم است و استارت‌آپ‌ها به‌طور فزاینده‌ای نوآوری را در بخش‌های مختلف هدایت می‌کنند. این زمینه‌های تحصیلی نه‌تنها از نظر فکری محرک هستند، بلکه فرصت‌های گسترده‌ای را برای اشتغال و رشد شخصی ارائه می‌دهند.
با این حال، ادغام آموزش مدرن در برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای هنوز در بسیاری کشورها وجود ندارد. در کشورهایی مانند ایران، تمرکز آموزش فنی و حرفه‌ای عمدتاً بر روی مشاغل سنتی است و فارغ‌التحصیلان را برای خواسته‌های بازار کار مدرن آماده نمی‌کند. با ورود نسل آلفا (آن‌هایی که بعد از سال 2010 متولد شده‌اند) شاهد دنیایی خواهیم بود که در آن سواد دیجیتال و مهارت‌های فناوریک در اولویت قرار دارند. شکست در اصلاح سیستم‌های آموزش فنی و حرفه‌ای نه‌تنها به ضرر این افراد خواهد بود، بلکه رقابت کل اقتصادها را در بازار جهانی محدود می‌کند.
کاهش شکاف‌های موجود
در سیستم آموزش فنی و حرفه‌ای فعلی تأکید زیادی بر مهارت‌های دستی می‌شود در حالی که مجموعه‌های مهارتی مدرن مانند برنامه‌نویسی رایانه، تجزیه و تحلیل داده‌ها و امنیت سایبری اغلب نادیده گرفته می‌شوند. همان‌طور که صنایع بیشتر خودکار و به زیرساخت‌های دیجیتال متکی می‌شوند، افرادی که صرفاً در مشاغل سنتی آموزش دیده‌اند، ممکن است برای یافتن شغل یا انطباق با نقش‌های جدید دچار مشکل شوند. با گنجاندن علوم رایانه و سایر رشته‌های فناوری در برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای، دانشجویان برای ورود به صنایعی که به‌طور فزاینده‌ای دیجیتال هستند، مجهزتر خواهند شد.
علاوه بر این، یکی دیگر از جنبه‌های حیاتی آموزش مدرن، کارآفرینی است. در دنیای امروز، شروع یک کسبوکار اغلب به ترکیبی از مهارت‌های فنی و زیرکی تجاری نیاز دارد. بسیاری از استارت‌آپ‌های موفق ریشه در نوآوری‌های فناوری دارند، با بنیان‌گذارانی که هم جنبه‌های فنی و هم جنبه‌های تجاری محصولات یا خدمات خود را درک می‌کنند. مؤسسات آموزش فنی و حرفه‌ای باید با آموزش راه‌اندازی استارت‌آپ و مدیریت کسبوکار، هدایت استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال و تأمین مالی ایمن را ارائه دهند. این امر نسل جدیدی از نوآوران و کارآفرینان را توانمند می‌کند که می‌توانند رشد اقتصادی و ایجاد شغل را هدایت کنند.
بازاریابی دیجیتال برای دستیابی به مشتریان و تعامل با آن‌ها نیز ضروری است. دانشجویان فنی و حرفه‌ای که با تکنیک‌های بازاریابی سنتی آموزش دیده‌اند، ممکن است فاقد مهارت‌های لازم برای فعالیت در محیطی باشند که در آن رسانه‌های اجتماعی، بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو (SEO) و تجزیه و تحلیل داده‌ها نقش مهمی در شکل‌دهی موفقیت کسبوکار دارند. با ادغام دوره‌های بازاریابی دیجیتال در آموزش حرفه‌ای، دانش‌آموزان می‌توانند دانش خود را برای کمک به رشد کسبوکارها در عصر دیجیتال ارتقا دهند.
هوش مصنوعی و اتوماسیون
هوش مصنوعی به سرعت در حال تغییر صنایع در سراسر جهان است؛ از تولید و مراقبت‌های بهداشتی گرفته تا امور مالی و آموزش. دانشجویان فنی و حرفه‌ای که برای استفاده از آچار و چکش آموزش دیده‌اند، اگر دانش لازم برای کار در کنار این فناوری‌ها را نداشته باشند، ممکن است در اثر اتوماسیون و فرآیندهای مبتنی بر هوش مصنوعی دچار مشکل شوند. گنجاندن آموزش هوش مصنوعی و اتوماسیون در برنامه‌های درسی فنی و حرفه‌ای می‌تواند تضمین کند که دانشجویان با پذیرش فناوری‌های جدید در صنایع عقب نمانند. به‌عنوان مثال، یک تکنسین آموزش‌دیده در زمینه هوش مصنوعی می‌تواند ربات‌های مورد استفاده در تولید را برنامه‌ریزی یا عیب‌یابی کند و فردی با دانش سیستم‌های اتوماسیون می‌تواند کارخانه‌های هوشمند را مدیریت کند.
در اقتصاد دیجیتال امروزی، بسیاری از افراد مایل به پرداخت مبالغ قابل‌توجهی برای دوره‌های آموزش کسبوکار کامپیوتر، بازاریابی دیجیتال و سایر مهارت‌های مدرن هستند. از قضا، بسیاری از این مهارت‌ها را می‌توان در چارچوب آموزش فنی و حرفه‌ای، اغلب با هزینه بسیار کمتر یا حتی به‌صورت رایگان از طریق سیستم‌های آموزش عمومی، آموزش داد. در یک سیستم فنی و حرفه‌ای اصلاح‌شده، تکنسین‌ها می‌توانند نه‌تنها در تجارت سنتی بلکه در مهارت‌های دیجیتالی مورد نیاز برای کار در دنیای امروزی هم آموزش ببینند.
به‌عنوان مثال، یک مدرسه حرفه‌ای می‌تواند دوره‌هایی در زمینه توسعه وب، بازاریابی دیجیتال یا توسعه اپلیکیشن در کنار مشاغل سنتی مانند لوله‌کشی و نجاری ارائه دهد. این به دانشجویان اجازه می‌دهد تا طیف گسترده‌تری از گزینه‌های شغلی را دنبال کنند؛ چه با ورود مستقیم به صنایع مدرن، چه با استفاده از مهارت‌های فنی خود در زمینه دیجیتال. مثلاً یک لوله‌کش می‌تواند یاد بگیرد که چگونه خدمات خود را به‌صورت آنلاین بازاریابی کند، در حالی که یک نجار ممکن است برنامه‌ای را برای ارتباط با مشتریان یا مدیریت مؤثرتر عملیات تجاری ایجاد کند.
با پذیرش آموزش مدرن، سازمان فنی و حرفه‌ای می‌تواند ابزارهای مورد نیاز دانشجویان را برای پیشرفت در اقتصاد دیجیتال فراهم کند. همچنین با انجام این کار، می‌تواند به کاهش نابرابری نیز کمک کند؛ زیرا افراد کم‌درآمد که ممکن است به دوره‌های خصوصی گران‌قیمت دسترسی نداشته باشند، امکان این را دارند که از طریق برنامه‌های حرفه‌ای عمومی، آموزش‌های با کیفیت بالا و مدرن دریافت کنند.
آماده شدن یک نسل جدید
نسل آلفا که در دنیایی اشباع از فناوری رشد می‌کند، انتظارات و نیازهای متفاوتی در زمینه آموزش و اشتغال خواهد داشت. این افراد به یک سیستم آموزشی نیاز دارند که نه‌تنها مهارت‌های عملی می‌آموزد، بلکه آن‌ها را برای حرکت و موفقیت در یک چشم‌انداز فناوریِ به‌سرعت در حال تحول آماده می‌کند. اصلاح سیستم آموزش فنی و حرفه‌ای برای حصول اطمینان از اینکه این نسل - و نسل‌های بعدی - برای رویارویی با چالش‌ها و فرصت‌های آینده مجهز هستند، ضروری است.
آموزش فنی و حرفه‌ای باید تکامل یابد تا ابزارهای فیزیکی و ابزارهای دیجیتال را در برگیرد. با گسترش تعریف آموزش فنی و حرفه‌ای، می‌توانیم نسل بعدی را برای مواجه‌شدن با آینده‌ای آماده کنیم که در آن مرزهای بین مهارت‌های سنتی و مدرن به‌طور فزاینده‌ای مبهم است.
ارسال دیدگاه
