بیمه جهانی در مواجهه با طوفان تغییرات
محمد رضوانی روزنامه نگار
صنعت بیمه در جهان با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی روبه‌رو است؛ از تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی گرفته تا تحولات فناوری و رشد طبقه متوسط جهانی. با وجود نوسانات اقتصادی و افزایش ریسک‌های جهانی، بیمه‌گران پیشرو با استفاده از نوآوری و دیجیتال‌سازی، به دنبال بهبود عملکرد و ارائه خدمات بهتر به مشتریان هستند. در این گزارش، به بررسی وضعیت کنونی صنعت بیمه، چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده این صنعت پرداخته‌ایم.
طبق تعریف، بیمه (Insurance) سازوکاری است که طی آن بیمه‌گر، بنابر ملاحظاتی، تعهد می‌دهد که خسارت احتمالی بیمه‌گذار را به شرط وقوع یک حادثه در یک دوره زمانی مشخص، جبران یا خدمات مشخصی را به وی ارائه کند. بنابراین، بیمه یک روش مقابله با ریسک است. یافتن رشد سودآور، یک امر ضروری برای اموال شخصی و تجاری جهان و بیمه‌گران حوادث محسوب می‌شود، در حالی که شرکت‌های بیمه باید با نیازهای متغیر مصرف‌کننده سازگار شوند.
چالش‌های جهانی
با توجه به اینکه، این صنعت بر کاهش ریسک و ارائه حفاظت متمرکز است، بیمه‌گران جهان در حال تحمل یک دوره بی‌ثباتی هستند. تصویر اقتصاد کلان دنیا، با تورم بالا و نرخ بهره نامشخص، مغشوش است. به نظر می‌رسد چرخه رشد اقتصادی به انتهای خود رسیده و اعتماد مصرف‌کننده همچنان متزلزل است. بی‌ثباتی ژئوپلیتیک همچنان تهدیدی برای رشد جهانی به شمار می‌رود و الگوهای تجاری در بحبوحه نشانه‌های حمایت‌گرایی، در حال تغییر هستند.
با این حال، گزارش مؤسسه مک‌کنزی از بیمه جهانی در سال ۲۰۲۵، با ارائه بینش‌های دقیق و توصیه‌های روشن برای اینکه چگونه بیمه‌گران پیشرو می‌توانند عملکرد خود را بهبود بخشند، فرصت‌هایی را برای به دست آوردن رشد سودآور در حین حرکت در این چشم‌انداز در حال تغییر شناسایی می‌کند.
بزرگ‌ترین شرکت‌های بیمه جهان
طبق آخرین آمارها در سال ۲۰۲۴، فهرست۱۰ شرکت بزرگ بیمه بر اساس درآمد سالیانه به شرح زیر است:
۱. شرکت یونایتد هلث گروپ (UNH) آمریکا
۲. شرکت برکشایر هاتاوی (BRK.B) آمریکا
۳. شرکت سی‌وی‌اس (CVS) آمریکا
۴. شرکت سیگنا گروپ (CI) آمریکا
۵. شرکت الونس هلث (ELV) آمریکا
۶. شرکت سنتین (CNC) آمریکا
۷. پینگ آن اینشورنس (PNGAY) چین
۸. آلیانتس (Allianz) آلمان
۹. شرکت هومانا (Humana) آمریکا
۱۰. شرکت آکسا سا (Axa Sa) فرانسه
فرصت‌ها در میان چالش‌ها
در حالی که ارزش حق بیمه شخصی در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ با حدود ۹.۵ درصد رشد به ۱.۱ تریلیون دلار رسید، این رشد نیم درصد از تولید ناخالص داخلی اسمی جهانی پیشی گرفت. رشد صنعت بیمه در بازارهای توسعه‌یافته عمدتاً ناشی از افزایش نرخ بهره بود که نشان‌دهنده گسترش محدود به سمت ریسک‌های جدید است. مقرون به صرفه بودن بیمه به دلیل افزایش قیمت دارایی‌های اساسی، هزینه تعمیرات و دفعات خسارت (به‌ویژه در مناطقی که در معرض خطر فیزیکی قرار دارند) و افزایش هزینه‌های بیمه، به‌عنوان یک موضوع مهم در برخی بازارها از جمله ایالات متحده ظاهر شد.
در میان این چالش‌ها، فرصتی برای نوآوری، گسترش پوشش و افزایش ارتباط در این صنعت دیده می‌شود. بسیاری از اقتصادها در آمریکای لاتین و آسیا مناطق بالقوه‌ای برای رشد هستند و ممکن است وارد شرایط اقتصادی ویژه‌ای شوند که پوشش بیمه و ارتباط بیشتری را مقدور سازد. پیری جمعیت جهانی و الگوهای در حال تحول خرید مشتریان، فرصت‌هایی را برای شرکت‌های بیمه فراهم می‌کند تا در مورد قابلیت‌ها و پیشنهادات خود تجدید نظر کنند. مدل‌های جدید اپراتورها را وادار می‌کنند تا در رویکرد خود نسبت به توزیع، قیمت‌گذاری، طراحی محصول و پردازش تجدیدنظر کنند. در میان افزایش مستمر ریسک فیزیکی، شرکت‌ها باید روی قابلیت‌های جدیدی سرمایه‌گذاری کنند تا به مدیریت، کاهش و انتقال خطرات مربوط به بلایای طبیعی کمک کنند. سرانجام، فناوری در حال تکامل به‌ویژه هوش مصنوعی، به اپراتورها امکان می‌دهد در زنجیره ارزش انتها به انتها، تجدید نظر و نوآوری کنند.
خطوط بیمه تجاری جهانی به رشد قوی خود ادامه داده‌اند. حق بیمه‌ها به‌طور متوسط سالانه هشت درصد در پنج سال گذشته افزایش یافته، در حالی که میانگین نسبت ترکیبی این صنعت به ۹۱ درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است. بیمه‌گران باید، برای دستیابی به رشد سودآور، توانایی‌های خود را در خطوط اصلی کسب‌وکار خود دو برابر کنند.
صنعت بیمه عمر و بازنشستگی
سال ۲۰۲۴ سالی بود که سیگنال‌های غیرقابل پیش‌بینی، عدم اطمینان و پیشرفت‌های شگفت‌انگیز برای صنعت بیمه عمر و بازنشستگی داشت. در حالی که شرایط اقتصاد کلان انعطاف‌پذیر شده است، رشد تولید ناخالص داخلی جهانی محقق شده، تورم به‌طور پیوسته کاهش می‌یابد و بازارهای سهام مثبت می‌شوند. البته همه خطوط تولید و مناطق جغرافیایی سود نبردند و در حالی که نقاط روشنی وجود داشت، صنعت بیمه به طور کلی برای ارتباط با مشکل مواجه شده است.
با این حال، در میان چالش‌ها، فرصت‌های قابل‌توجهی نیز وجود دارد؛ بازار بیمه عمر با پیر شدن جمعیت جهانی و وجود افراد ۶۵ ساله یا بالاتر و تمرکز ثروت در بین نسل X و بازنشستگان، در حال تغییر است. در حالی که تغییر هنجارهای اجتماعی و روش‌های زندگی مانند ازدواج‌های کمتر، نرخ باروری پایین‌تر و تعداد خانوارهای با درآمد دوگانه بیشتر، مدل بیمه زندگی سنتی را به چالش می‌کشد، این فرصتی برای سیاست‌های انعطاف‌پذیرتر برای پاسخگویی به ساختارهای غیرسنتی است.
شرکت‌های بیمه در سال‌های اخیر در محیطی با تورم و نرخ‌های بهره بالاتر فعالیت می‌کنند، اگرچه تورم در سال ۲۰۲۳ شروع به کاهش کرد و سرمایه‌گذاران انتظار کاهش در نرخ‌های بهره را داشتند. تجارت بیمه در سرتاسر جهان به شکل نابرابر توسعه یافته و در اقتصادهای کمتر پیشرفته پوشش کمتری دارد.
ضریب‌نفوذ بیمه در جهان
ضریب‌نفوذ صنعت بیمه که به‌عنوان حق بیمه و درصدی از تولید ناخالص داخلی سنجیده می‌شود، با سطوح نفوذ متفاوت عموماً در اقتصادهای پیشرفته‌تر و ثروتمندتر، به‌طور قابل‌توجهی در سراسر جهان متفاوت است. در حالی که حق بیمه‌ها بیش از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی در فرانسه، بریتانیا، ایالات متحده و برخی دیگر از حوزه‌های قضایی اروپایی و آسیایی است، نسبت بسیار کمتری از تولید ناخالص داخلی در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین و برخی از کشورهای اروپایی را تشکیل می‌دهد.
تجارت بیمه غیر عمر و عمومی شامل انواع بیمه نظیر آتش‌سوزی، خودرو، سلامت و غیره عموماً بخش غالب در حوزه بیمه است و به‌طور متوسط بیشترین سهم از قراردادهای حق بیمه را در سرتاسر جهان به خود اختصاص می‌دهد، به‌ویژه بیمه وسایل نقلیه که عموماً اجباری است. بیمه‌گران با افزایش فشار هزینه‌ها مواجه شده‌اند که منعکس‌کننده تورم در هزینه‌های خسارت و سخت‌تر شدن بازارهای بیمه اتکایی است. فشار هزینه منجر به افزایش نرخ حق بیمه در بیمه‌های اصلی شامل وسایل نقلیه، بیمه سلامت و دارایی شد که به رشد حق بیمه‌ها در بخش عمومی کمک کرد. این حق بیمه‌ها به‌طور متوسط ۱۲.۴ درصد به صورت اسمی در سال ۲۰۲۳ و ۶.۲ درصد به صورت واقعی رشد کردند که دو برابر نرخ رشد واقعی در سال ۲۰۲۲ است.
تأثیر نرخ بهره بر بیمه عمر
افزایش نرخ سود تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم و آثار مثبت و منفی بر بیمه عمر داشته است. در زمینه نرخ‌های بهره بالاتر، افراد می‌توانند انتظار درآمد بالاتری از میزان مستمری و نرخ‌های بالاتر از محصولات سرمایه‌گذاری عمر به صورت تضمینی داشته باشند. این مسئله در تعدادی از حوزه‌های بیمه و قضایی منجر به افزایش تقاضا برای بیمه‌ها و دور شدن از موارد غیر تضمینی شده است که در آن، بیمه‌گذاران ریسک سرمایه‌گذاری را متحمل می‌شوند. در برخی از حوزه‌های قضایی، نرخ‌های بهره بالاتر باعث شد برخی مشتریان از بیمه‌نامه‌های عمر خود صرف‌نظر کنند و پس‌انداز خود را مجدداً به‌عنوان مثال برای خرید خانه به کار گیرند. نرخ‌های سود بالاتر همچنین به افزایش نرخ وام مسکن و کاهش تعداد معاملات و وام‌ها تبدیل شده است. این امر تأثیری غیرمستقیم بر فروش محصولات حمایت از زندگی در حوزه‌هایی داشته که مؤسسات اعتباری از وام‌گیرندگان می‌خواهند چنین محصولاتی را خریداری کنند. کاهش بازده اوراق قرضه دولتی در پایان سال ۲۰۲۳ که منعکس‌کننده کاهش انتظارات تورمی است، تأثیر مثبتی بر ارزش‌گذاری اوراق داشته است. بازارهای جهانی سهام نیز عملکرد قوی در سال ۲۰۲۳ نشان دادند. این تحولات بازار مالی، عملکرد کلی سرمایه‌گذاری بیمه‌گذاران را تقویت کرد. به‌طور کلی سودآوری صنعت بیمه در سال ۲۰۲۳ بهبود یافت که منعکس‌کننده عملکرد مثبت پذیره‌نویسی و دستاوردهای سرمایه‌گذاری است.
تأثیر رشد طبقه متوسط
طبقه متوسط جهانی در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. بر اساس گزارش پایگاه Swiss Re، تعداد افرادی که به طبقه متوسط جهانی تعلق دارند، از ۱.۸ میلیارد نفر در سال ۲۰۰۹ به چهار میلیارد نفر در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۳۰ این تعداد به ۵.۳ میلیارد نفر خواهد رسید. رشد طبقه متوسط، تقاضا برای محصولات بیمه را در بازارهای نوظهور و در حال توسعه افزایش می‌دهد. این افزایش تقاضا، فرصت‌های بزرگی را برای شرکت‌های بیمه به همراه دارد تا خدمات خود را گسترش دهند و به بازارهای جدید دست یابند.
تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی
یکی از مهم‌ترین چالش‌های صنعت بیمه در دهه‌های اخیر، افزایش تأثیرات تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی است. هشدار داده شده است که این تغییرات باعث افزایش ریسک‌های بیمه‌ای می‌شوند. بلایای طبیعی مانند سیلاب‌ها، طوفان‌ها و آتش‌سوزی‌ها، نه‌تنها تأثیرات منفی بر بیمه‌گذاران دارند، بلکه موجب افزایش هزینه‌های بیمه‌گری می‌شوند. به‌عنوان مثال، بیمه‌های زیان‌های طبیعی برای جبران خسارات ناشی از بلایای طبیعی، نیاز به ذخایر مالی بیشتری دارند و این امر باعث فشار بر منابع مالی شرکت‌های بیمه می‌شود.
اثرات اقتصادی و رکود جهانی
رکود اقتصادی و رشد کند اقتصادی در برخی از کشورها، یکی دیگر از چالش‌های مهم صنعت بیمه است. در شرایطی که نرخ بیکاری در برخی مناطق بالا و اقتصاد جهانی با رکود مواجه است، تقاضا برای برخی محصولات بیمه‌ای مانند بیمه عمر و بیمه سلامت کاهش یافته است. کاهش تقاضا برای بیمه می‌تواند به کاهش درآمدهای شرکت‌های بیمه و کاهش رشد این صنعت منجر شود.
نوسانات ارزی
نوسانات ارزی یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر عملکرد صنعت بیمه به شمار می‌روند. در شرایطی که بازار ارز با نوسانات شدید مواجه است، بیمه‌گران ممکن است با مشکلاتی در تأمین منابع مالی و ارائه خدمات خود روبه‌رو شوند. از طرفی در برخی موارد، شرکت‌های بیمه که دارایی‌های ارزی دارند، می‌توانند از افزایش نرخ ارز بهره‌برداری کنند و کسب سود کنند. این موضوع به‌ویژه در کشورهایی که اقتصاد آن‌ها وابسته به ارزهای خارجی است، اهمیت زیادی دارد.
دیجیتال‌سازی و تحول فناوری
یکی دیگر از روندهای نوظهور در صنعت بیمه، دیجیتال‌سازی و استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، بلاک‌چین و اینترنت اشیاء است. این فناوری‌ها موجب تغییرات اساسی در نحوه ارائه خدمات بیمه‌ای، ارزیابی ریسک و مدیریت مطالبات بیمه‌گذاران شده‌اند. شرکت‌های بیمه به‌طور فزاینده‌ای از ابزارهای دیجیتال برای بهبود تجربه مشتری، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند در ارزیابی ریسک، دقت پیش‌بینی‌ها را بهبود بخشد و هزینه‌های بیمه‌گری را کاهش دهد.
افزایش ریسک‌های جهانی
در سال‌های اخیر، صنعت بیمه با افزایش ریسک‌های جهانی مواجه شده است. این ریسک‌ها ناشی از تغییرات اقلیمی، بحران‌های اقتصادی، افزایش جمعیت، شیوع بیماری‌های جهانی مانند کووید-۱۹ و همچنین بحران‌های سیاسی و اجتماعی هستند. شرکت‌های بیمه برای مقابله با این ریسک‌ها نیاز به راهکارهای نوین و استراتژی‌های مدیریت ریسک دارند تا بتوانند به‌طور مؤثر در برابر بحران‌ها واکنش نشان دهند.
یکی دیگر از چالش‌های عمده صنعت بیمه، فشار بر سودآوری شرکت‌هاست. به دلیل افزایش هزینه‌های بیمه‌گری ناشی از بلایای طبیعی، نوسانات ارزی و رکود اقتصادی، بسیاری از شرکت‌های بیمه با کاهش سودآوری مواجه شده‌اند. این فشارها می‌تواند موجب کاهش توان مالی شرکت‌های بیمه و به‌طور کلی کاهش اعتماد بیمه‌گذاران شود.
فرصت‌های موجود
بازارهای نوظهور، به‌ویژه در آسیای شرقی، آفریقا و آمریکای لاتین، فرصت‌های قابل‌توجهی برای صنعت بیمه فراهم کرده‌اند. این بازارها به دلیل رشد طبقه متوسط و افزایش آگاهی مردم در مورد اهمیت بیمه، از پتانسیل بالایی برای رشد برخوردارند. شرکت‌های بیمه می‌توانند با ارائه محصولات متنوع و مناسب برای این بازارها، سهم خود را در این مناطق افزایش دهند.
تحول دیجیتال یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌های پیش روی صنعت بیمه است. استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاک‌چین و هوش مصنوعی می‌تواند به شرکت‌های بیمه کمک کند تا فرایندهای خود را بهینه کنند، ریسک‌ها را بهتر ارزیابی کنند و خدمات بهتری به مشتریان ارائه دهند. همچنین، تحول دیجیتال می‌تواند کاهش هزینه‌ها و بهبود تجربه مشتری را در پی داشته باشد.
ظهور فناوری‌های نوین و تغییرات در نیازهای مصرف‌کنندگان، باعث شده است که شرکت‌های بیمه به‌طور فزاینده‌ای به توسعه محصولات جدید و نوآورانه بپردازند. این محصولات می‌توانند شامل بیمه‌های دیجیتال، بیمه‌های مربوط به ریسک‌های جدید مانند حمل‌ونقل خودران یا حتی بیمه‌های محیط‌زیستی باشند. این نوآوری‌ها قادرند فرصت‌های جدیدی برای رشد صنعت بیمه ایجاد کنند.
گزارش‌ها، به‌ویژه در مورد روندهای نوظهور و چالش‌های پیش روی صنعت بیمه، نقشه راهی برای فعالان این صنعت فراهم می‌آورد. تغییرات اقلیمی، نوسانات ارزی، رکود اقتصادی و رشد طبقه متوسط جهانی از جمله عواملی هستند که بر آینده صنعت بیمه تأثیرگذار خواهند بود. برای مقابله با این چالش‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌ها، شرکت‌های بیمه نیاز دارند تا استراتژی‌های خود را متناسب با شرایط جهانی به‌روز کنند و از فناوری‌های نوین برای بهبود خدمات و افزایش سودآوری بهره ببرند. به‌عنوان مثال، ایالات متحده تا سال ۲۰۱۹ حق بیمه تولیدی در حوزه بیمه زندگی را ۴۷ درصد افزایش داده است. این در حالی است که در کشورهایی چون ژاپن و آلمان، حق بیمه تولیدی در این رشته کاهش چشمگیری داشته است (ژاپن حدود ۳۰ درصد و آلمان حدود ۲ درصد نسبت به سال ۲۰۰۹). در همسایگی ما نیز کشور ترکیه حق بیمه تولیدی در حوزه زندگی را ۷۰ درصد افزایش یافته است.
گفتنی است که در کشورهای دارای جمعیت سالمند همچون بریتانیا (۴۰.۲ درصد)، ایتالیا (۴۴.۳ درصد)، آلمان (۴۷.۸ درصد) و به‌ویژه ژاپن (۴۸.۶ درصد) سهم بیمه زندگی از خسارات پرداختی به‌طور قابل‌توجهی بالاست یا در کشور سوئیس در سال ۲۰۱۹ به حدود ۲۰۰ درصد رسید. به عبارت دیگر در سوئیس، میزان خسارت پرداختی در سال ۲۰۱۹ در بیمه زندگی دو برابر حق بیمه تولیدی بوده است.
در زمینه هزینه‌های عملیاتی نیز، کشور آلمان و ژاپن پیشرو بوده و توانسته‌اند هزینه‌های عملیاتی خود را به‌طور چشمگیری کاهش دهند، اما ایالات متحده از سال ۲۰۱۳ تاکنون رشد هزینه‌های عملیاتی را تجربه کرده است.
در حال حاضر، آمار دقیقی از وضعیت صنعت بیمه در جهان وجود ندارد و سازمان‌های بین‌المللی همچون بانک جهانی تنها به ارائه تصویری کلی از حق بیمه تولیدی و سهم آن از اقتصاد جهان می‌پردازند. در نتیجه، در حوزه خسارات و هزینه‌ها، آمار درستی در سطح جهان وجود ندارد.
آینده یک صنعت جهانی
بیمه برای زندگی امروزی حیاتی است و امنیت مالی را برای افراد، خانواده‌ها، مشاغل و جوامع فراهم می‌کند، اما تجارت بیمه در یک وضعیت دگرگونی شدید قرار دارد که ناشی از ریسک‌های جدید و تشدیدشونده، مدل‌های توزیع و خدمات نوآورانه، نابرابری ثروت و درآمد و چشم‌انداز پویای فناوری است.
صنعت بیمه در برابر نوسانات بازار قوی بوده است، با وجود این تلاطم بیشتری در پیش است. این صنعت از سال ۲۰۱۵، با موانعی مانند تغییر رقبا و انتظارات مصرف‌کننده، آزمایش‌ها و مصائب فنی، تغییرات آب و هوایی و تنش‌های اجتماعی روبه‌رو بوده است. این عوامل عملکرد این صنعت را تحت‌تأثیر قرار داده و منجر به رشد حق بیمه متفاوتی شده است که توسط بازارهای نوظهور رهبری می‌شود. با این حال به‌طور متوسط، طی هفت سال گذشته، نسبت‌های ترکیبی، زیان‌ها و هزینه‌ها روند ثابتی را در بین ۲۵ بیمه‌گر برتر جهانی بر اساس ارزش این بازار ۲.۸ تریلیون دلاری حفظ کرده‌اند.
شرکت‌های بیمه به تکامل و نوآوری ادامه خواهند داد تا نیازهای در حال تحول مشتری را برآورده کنند و به نگرانی‌های کلان اقتصادی و سودآوری پاسخ دهند. بیمه در دهه آینده بیشتر مرتبط، مشارکتی و فراگیر خواهد شد.
صنعت بیمه و رهبران فناوری باید عاقلانه بر روی افزایش کارایی و بهبود تجربه مشتری سرمایه‌گذاری کنند. بیمه‌گران در زمینه‌های بازاریابی، توزیع، پذیره‌نویسی، برآورد و خدمات بیمه‌نامه، بیشتر درگیر اتوماسیون فرایند خواهند بود. بیمه‌گران پیشرو در طول دهه آینده از اتوماسیون برای دستیابی به نتایجی مانند افزایش درآمدها و سیاست‌های اجرایی، بهینه‌سازی هزینه‌ها و به حداقل رساندن ریسک‌ها استفاده خواهند کرد.
منبع: Forbes